Dwang en drang

Aanleiding
Jongeren en jongvolwassenen met een lichte verstandelijke beperking (LVB) hebben een verhoogd risico op ernstige gedragsproblematiek. De begeleiding van deze groep is zeer complex. Als gevolg van agressiviteitsincidenten wordt regelmatig gebruik gemaakt van vrijheidsbeperkende maatregelen. Tegelijkertijd is er multidisciplinaire zorg nodig vanuit diverse sectoren, waar verschillende juridische kaders worden gehanteerd.
Begeleiders geven aan dat het vaak heel ingewikkeld is wat nu wel en niet mag op het gebied van vrijheidsbeperking binnen de diverse juridische kaders. De hoofdvraag van dit project luidt dan ook: ‘Hoe kunnen begeleiders en professionals in de zorg voor jongeren en jongvolwassenen met LVB verantwoord omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen, gegeven de diverse juridische kaders die van toepassing zijn op deze groep?’

Doelstelling
Met dit project moeten de juridische kaders van vrijheidsbeperking in de zorg aan deze groep inzichtelijk worden gemaakt, door wetten naast elkaar te leggen. Het tweede doel is om in overleg met het veld het juridische begrippenkader nader in te vullen of te vereenvoudigen voor begeleiders in het veld. Een derde doel is om de huidige kwaliteitscriteria aan te vullen, te vertalen en te verdiepen voor de zorg aan jongeren en jongvolwassenen met LVB. Een vierde doel is om de specifieke kwaliteitscriteria om te zetten in praktische adviezen/richtlijnen voor begeleiders.

In het eerste deel zal een juridische analyse gemaakt worden. Vervolgens wordt onderzocht wat begeleiders en cliënten verstaan onder vrijheidsbeperking en zullen criteria worden ontwikkeld voor het omgaan met vrijheidsbeperking. Vervolgens wordt middels interviews onderzocht wanneer en waarom begeleiders maatregelen toepassen, en welke deskundigheid een begeleider nodig heeft om een maatregel verantwoord uit te voeren. Aansluitend wordt door interviews met cliënten onderzocht op welke manier de communicatie van begeleiders over een maatregel invloed heeft op de cliënt.

Beoogde resultaten
Beter inzicht in de juridische kaders die van toepassing zijn binnen de zorg voor jongeren (12-18 jaar) en jongvolwassenen (18-23 jaar) met LVB.
Relevante juridische begrippen ten aanzien van vrijheidsbeperking worden in overleg met de praktijk nader ingevuld en daarop afgestemd.
Door het ontwikkelen van criteria krijgen begeleiders een kader aangeboden voor het omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen. Het draagt bij aan bewustwording bij cliënten en medewerkers.
Concrete handvatten voor begeleiders over het omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen.
De informatie over de juridische kaders, criteria en handvatten voor professioneel handelen zal beschikbaar komen voor zowel de begeleider als voor de jongeren met LVB, als voor consortiumpartners en stakeholders.
Resultaten worden omgezet in onderwijs voor hbo-studenten en interne scholing voor medewerkers van de consortiumpartners.