3M: Meer kansen Met Meertaligheid

Leerkrachten in Friese basisscholen zoeken naar goede strategieën om meertaligheid te erkennen en effectief in te zetten. Waar het onderwijs tot nu toe twee- en drietalig was (Fries, Nederlands en Engels), hebben leerkrachten nu in toenemende mate te maken met anderstalige migrantenleerlingen. Leerkrachten willen met deze strategieën antwoorden vinden op twee problemen. Ten eerste ervaren ze problemen in de omgang met migrantentalen: ze geven aan dat ze migrantentalen niet willen negeren, maar waarderen en gebruiken vinden ze moeilijk. Ten tweede willen leerkrachten de kwaliteit van het twee- of drietalige basisonderwijs waarin sprake is van taalscheiding, verbeteren. Er wordt per dag of in het Fries, of in het Nederlands of in het Engels onderwezen en geleerd. Men verwacht dat het verbinden van talen hogere resultaten opbrengt. Dit wordt ondersteund door wetenschappelijk onderzoek.
Vierentwintig leerkrachten op twaalf basisscholen willen een innovatieve aanpak voor meertalig onderwijs ontwikkelen, die zowel een kader biedt voor de waardering en het gebruik van migrantentalen, als voor een samenhangend gebruik van het Nederlands, het Fries en het Engels in de scholen. Dat geheel vormt de basis van het project Meer kansen Met Meertaligheid (3M).
Wetenschappelijk onderzoek levert gevalideerde benaderingen op die moeten worden uitgebreid, gecombineerd en toegesneden op de eigen schoolsituatie om voor de leerkrachten van nut te kunnen zijn.
Het 3M-project richt zich op het samen ontwikkelen (d.m.v. ontwikkelingsonderzoek), uitproberen en evalueren van een nieuwe aanpak en nieuwe didactische tools voor meertalig onderwijs (d.m.v. interventieonderzoek). Alle ontwikkelde tools worden in een digitale 3M-Toolbox ondergebracht, die beschikbaar gesteld zal worden aan alle scholen. In de derde plaats vindt een flankerend effect-onderzoek naar (taal)attitudes plaats.
In dit project beoogt het consortium een innovatieve kwaliteitsimpuls aan het meertalig basisonderwijs te geven, niet alleen in Fryslân, maar in heel Nederland.

Eindrapportage

Het 3M-project richt zich op het samen ontwikkelen, uitproberen en
evalueren van een nieuwe aanpak en nieuwe didactische tools voor
meertalig basisonderwijs. Het beoogt minder taalscheiding, meer gebruik
van Engels en Fries naast het Nederlands, verhogen van taalbewustzijn,
positieve(re) taalhoudingen en meer gebruik maken van taalvergelijking,
naast immersie in de talen en het gebruik van translanguaging. Het
project wordt in samenwerking gedaan met vier typen basisscholen:
drietalige scholen, migrantenscholen en scholen met een groot
percentage anderstalige of Nederlandstalige leerlingen. Het project
bestaat uit twee fases. In fase 1 (schooljaren 2017-2018 en 2018-2019),
de ontwikkelfase, werden met 8 scholen bottom-up in samenwerking
tussen onderzoekers en leerkrachten meertalige activiteiten ontwikkeld
o.b.v. vraagstukken van de scholen en aansluitend bij de lessen van de
scholen. Deze activiteiten werden vervolgens geïmplementeerd,
geëvalueerd en geoptimaliseerd. In fase 2 (schooljaren 2019-2020 en
2020-2021) worden de activiteiten door 4 nieuwe scholen opnieuw
geïmplementeerd en geëvalueerd. Fase 2 scholen nemen daarnaast deel
aan een begeleidingsprogramma waarin ze reflecteren op hun eigen
gegeven meertalige lessen. Naast de activiteiten vinden er workshops,
studie-avonden en trainingsbijeenkomsten plaats voor de deelnemende
scholen, wordt er gewerkt aan de online leeromgeving e-3M en vindt o.a.
attitudeonderzoek plaats.