Co-creatief ontwerp van een Digitaal Behaviour Change Support System voor het trainen van sociale vaardigheden bij kinderen met autisme

Kinderen met een autisme spectrum stoornis (ASS) kunnen zich vaak moeilijk in anderen verplaatsen en hebben moeite met sociale interactie. In de behandeling van kinderen met ASS wordt ingezet op het trainen van deze sociale vaardigheden (SoVa). SoVa-trainingen hebben echter te weinig effect. Het probleem van de huidige sociale vaardigheidstraining (SoVa) is enerzijds het gebrek aan motivatie bij kinderen met ASS om de training vol te houden en anderzijds de beperkte toepassing van dat wat in de SoVa training wordt geleerd naar het dagelijks leven. Zorgprofessionals concluderen dat aanpassing van de werkvormen gewenst is en hiervoor is een innovatieve blik nodig. De professionals willen nadrukkelijk kijken naar de inzet van digitale toepassingen. Om het effect van de SoVa-trainingen te vergroten wordt in dit project een zgn. Behaviour Change Support System (BCSS) ontwikkeld. Dit BCSS zal bestaan uit een aantal (digitale) toepassingen die met elkaar een logisch samenhangend geheel vormen, passend bij de doelen en methodische kaders die professionals hanteren in de SoVa-trainingen. De toepassingen moeten een set van op maat aan te bieden interventies zijn, gericht op belangrijke c.q. vaak benodigde vaardigheden in sociale interactie. Naast de ontwikkeling van het BCSS richt het project zich ook op het delen van kennis die gegenereerd wordt gedurende het ontwikkelproces van dit BCSS.
Het project is een samenwerkingsverband tussen de lectoraten Zorg voor Jeugd, Zorg & Innovatie in de Psychiatrie en iHuman (NHL Hogeschool), het lectoraat User- Centered Design (Hanzehogeschool) en het lectoraat ICT innovatie in de Zorg (Windesheim). Daarnaast wordt samengewerkt met zorgaanbieders van kinder en jeugdpsychiatrie in Noord Nederland (Accare, Kinnik en GGZ Drenthe), diverse scholen basis- en voortgezet onderwijs in Noord-Nederland, het RGOc, de RUG en het kenniscentrum Kinder en Jeugdpsychiatrie. De ontwikkeling van de digitale toepassingen wordt gedaan door 8Dgames.

Eindrapportage

Kinderen met een autisme spectrum stoornis (ASS) kunnen zich vaak moeilijk in
anderen verplaatsen en hebben moeite met sociale interactie. In de behandeling
van kinderen met ASS wordt ingezet op het trainen van deze sociale vaardigheden
met SoVa-trainingen. Helaas vaak met weinig effect. Om het effect van de SoVatraining
te vergroten willen zorg- en onderwijsprofessionals nadrukkelijk kijken naar
de mogelijkheden van digitale toepassingen.
Tijdens dit project is in cocreatie met kinderen, ouders en professionals een drietal
digitale toepassingen ontworpen die met elkaar een logisch samenhangend geheel
vormen.
In dit proces is uitdrukkelijk gewerkt vanuit een (mensgerichte) ontwerpbenadering,
met een scala aan (ontwerp)onderzoekmethoden. De drie toepassingen zijn op
maat aan te bieden interventies, gericht op belangrijke c.q. vaak benodigde
vaardigheden in sociale interactie.
Twee werkvormen (de zgn. Eiland-game en de Ascaped-game) richten zich op de
verschillende aspecten van de sociale vaardigheden van het kind met een ASS. De
derde werkvorm heeft als insteek om in de sociale omgeving (zoals in de
schoolklas) meer begrip te creëren voor persoonlijke verschillen, eigenaardigheden,
interesses, etc.
Op een eigen website (www.sovatass.nl) worden de werkvormen nader toegelicht.
Alle toepassingen zijn in de fase van gevorderde prototypen. Hoewel
doorontwikkeling gewenst is, zijn ze wel reeds in te zetten in de praktijk voor verder
(kwalitatief) evaluatieonderzoek. Hiervoor is inmiddels landelijk veel belangstelling
bij zowel zorg- als (speciaal) onderwijsinstellingen.
Er is tevens een implementatie-roadmap (o.a. met instructiematerialen,
implementatiewerkvormen) waarmee organisaties de toolbox met digitale
werkvormen zelf kunnen integreren in hun SoVa-interventie; passend bij de doelen
en methodische kaders die hun professionals hanteren.
Naast de ontwikkeling van de digitale toolbox richt het project zich ook op het delen
van kennis die gegenereerd wordt gedurende het ontwikkelproces. Hiervoor is
binnen het project een notitie geschreven waarin de conceptuele onderbouwing van
de 3 werkvormen is geformuleerd. Tussentijdse (onderzoeks)resultaten zijn reeds
veelvuldige gedeeld in diverse congresbijdragen en wetenschappelijke artikelen,
enkele vakpublicaties.