Communicare: zorg voor communicatie in de trialoog patiënt, naasten en professional

Afasie is een ingrijpend gevolg van een beroerte. Iemand met afasie kan niet meer zeggen wat hij wil of bedoelt, en heeft ook vaak moeite met het begrijpen van wat iemand anders zegt. Dit heeft een grote impact op het dagelijks leven van de persoon zelf en zijn naasten. Het onvermogen te spreken leidt tot arbeidsongeschiktheid, vereenzaming en depressie. Het levert ook ingewikkelde situaties op in de communicatie met zorgprofessionals. Personen met een afasie (PMA) hebben door miscommunicatie een verhoogde kans op het ontvangen van ongepaste of inadequate zorg; dit leidt zelfs tot een verhoogde kans op overlijden. Zorgprofessionals geven aan dat zij onzeker zijn over de communicatie met de PMA, en dat zij zich onvoldoende vaardigheden hebben om vertrouwelijk en effectieve communicatie mogelijk te maken.
Betrokkenheid van de patiënt staat centraal in huidige visies omtrent gezondheidszorg (Kaljouw &
van Vliet, 2015) en Evidence-based Medicine, maar er wordt nauwelijks aandacht besteed aan hoe deze communicatie vormgegeven kan worden, zeker wanneer de patiënt een communicatiestoornis heeft. Internationaal onderzoek laat zien dat communicatie tussen zorgprofessional, PMA en naasten kan worden verbeterd, wanneer gesprekspartners van PMA getraind zijn. In Nederland wordt deze communicatietraining nog niet toegepast. De eerste pilotstudie lijkt veelbelovend, en heeft geleid tot dit projectvoorstel waarin de interventie ‘CommuniCare’ ontwikkeld, toegepast en geëvalueerd in een groot aantal CVA zorginstellingen.
De doelstelling van het consortium is om communicatie tussen PMA, zorgprofessional en naasten te verbeteren. Na afronding van dit project, is de geprotocolleerde en op effectiviteit getoetste interventie CommuniCare klaar om landelijk uitgerold te worden, op basis van een implementatieplan met aanbevelingen voor adaptieve strategieën voor succesvolle implementatie in de CVA-zorg.

Eindrapportage

Afasie is een ingrijpend gevolg van een beroerte. Iemand met afasie kan niet meer zeggen wat hij wil of bedoelt, en heeft ook vaak moeite met het begrijpen van wat iemand anders zegt. Dit heeft een grote impact op het dagelijks leven van de persoon zelf en op zijn naasten. Afasie leidt vaak tot arbeidsongeschiktheid, vereenzaming en depressie.
In de huidige visie over gezondheidszorg staat de betrokkenheid van de patiënt centraal. Er wordt echter nauwelijks aandacht besteed aan hoe deze betrokkenheid vormgegeven kan worden. Als je beperktere mogelijkheden hebt om gesprekken te voeren, lukt het minder om contact te leggen, te participeren en regie te nemen over jouw eigen zorgproces. Het levert ook ingewikkelde situaties op in het zorgproces. Personen met afasie hebben door miscommunicatie een verhoogde kans op het ontvangen van ongepaste of inadequate zorg; dit kan zelfs leiden tot een verhoogde kans op overlijden.
Zorgprofessionals en naasten geven aan dat zij onzeker zijn over de communicatie met de personen met afasie, en dat zij onvoldoende vaardigheden hebben om vertrouwelijke en effectieve communicatie mogelijk te maken. Communicatie tussen personen met afasie en zorgprofessionals, en ook naasten, kan worden verbeterd door de gesprekspartners te trainen in het gebruik van communicatietechnieken.
Het doel van het project CommuniCare was om de communicatie tussen personen met afasie, zorgprofessionals en naasten te verbeteren.
Om dit te bereiken is in CommuniCare een interventie voor zorgprofessionals en een interventie voor naasten ontwikkeld, aangepast en getoetst. De interventie CommuniCare voor zorgprofessionals bestaat uit:
- Een Communicatie Partner Training voor zorgprofessionals, bestaande uit twee face-to-face trainingsessies en een e-learning module.
- Een implementatiefase van 4 maanden, waarin zogeheten communicatiecoaches de zorgprofessionals faciliteren in het gebruik van communicatietechnieken en -hulpmiddelen. Aan het einde van deze fase wordt de implementatie geëvalueerd met de manager, een arts en communicatiecoaches en worden implementatiestrategieën geformuleerd voor het komende kalenderjaar. Meer informatie over de implementatieplannen: www.communicare.hu.nl
Voor naasten is een digitaal informatiepunt ontwikkeld met informatie over afasie en ondersteuning in het communiceren met iemand met afasie. Dit informatiepunt voor naasten is vrij toegankelijk en beschikbaar via de website van afasienet en de afasievereniging in Vlaanderen.
Daarnaast is een hulpmiddelenmonitor ontwikkeld waar zorginstellingen hulpmiddelen voor een betere communicatie kunnen vinden en indien nodig aan kunnen passen aan hun eigen wensen.