De black box van de thuissituatie

Het is essentieel dat cliënten na een opname in een ziekenhuis of revalidatiecentrum blijven werken aan een actieve leefstijl die bijdraagt aan preventie, participatie en kwaliteit van leven. Hoewel gezondheid en gedrag primair de verantwoordelijkheid is van mensen zelf, is niet iedereen in staat na thuiskomst het geleerde zelfstandig voort te zetten. Na een opname wordt de transitie naar de thuissituatie door patiënten als moeilijk ervaren, soms met achteruitgang en heropnames als gevolg. Zorgprofessionals herkennen dit ook en willen de transitie naar huis beter vormgeven. De centrale vraag die Hogeschool Leiden (Lectoraat Eigen Regie bij Fysiotherapie en Beweegzorg), Haagse Hogeschool (Lectoraat Revalidatie en Technologie), Hanze Hogeschool (Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health & Nursing Care), zorginstellingen Basalt (revalidatiecentrum) en Nij Smellinghe (ziekenhuis) en fysiotherapiepraktijken Medifit en Havenfysio (MKB-bedrijf) willen beantwoorden is:
WAT is, gezien vanuit het perspectief van de ervaringsdeskundige cliënt, bepalend voor het fysiek actief blijven en integreren van duurzaam beweeggedrag in de eigen thuissituatie tot 1 jaar na transitie vanuit de intramurale zorg.
Vanuit positieve gezondheid wordt breed onderzocht hoe mensen de fysieke, sociale en emotionele uitdagingen in relatie tot fysieke activiteit hebben benaderd en ervaren in hun thuissituatie na intramurale zorgopname. Cliënten wordt gevraagd naar hun meest waardevolle en frustrerende ervaringen en activiteiten met betrekking tot fysiek actief blijven in de eerste 3 tot 12 maanden na thuiskomst. Door het gebruik van storytelling worden de ervaringsdeskundigheid en dieperliggende motivaties van cliënten centraal gesteld binnen hun persoonlijke thuissituatie. We brengen vervolgens beïnvloedbare factoren van fysieke activiteit in de thuissituatie van mensen in kaart vanuit de perspectieven positieve gezondheid, eigen regie en gedrag. Op basis van de bevindingen wordt in co-creatie een innovatieve interventie agenda opgeleverd over hoe de betrokken partners fysieke activiteit in de thuissituatie kunnen ondersteunen en hoe de samenwerking in de zorgketen beter georganiseerd kan worden.

Eindrapportage

Binnen dit project is onderzoek gedaan naar wat, gezien vanuit het perspectief van de cliënt, bepalend is voor het fysiek actief blijven en integreren van duurzaam beweeggedrag in de eigen thuissituatie tot 1 jaar na transitie vanuit de intramurale zorg. Op deze wijze kunnen we inzicht krijgen in belangrijke verbeterkansen in de zorg en thuissetting. Er zijn 14 cliënten, 5 neurologie en 9 orthopedie, via storytelling geïnterviewd. Ze zijn gevraagd hun ervaringen te vertellen over het fysiek actief blijven bij terugkeer in de thuissituatie na een opname in het ziekenhuis of revalidatiecentrum. Uit de storytelling zijn 192 verhalen gehaald en kwamen 4 thema's die voor cliënten bepalend zijn geweest om fysiek actief te worden en te blijven bij thuiskomst.

1) Focus op dagelijks leven en participeren in de persoonlijke omgeving
2) Persoonlijke veerkracht en eigen verantwoordelijkheid nemen
3) De fysieke en sociale omgeving bevorderen en/of hinderen bewegen en participeren
4) Samenwerken en patiëntgerichtheid in de hele zorgketen is essentieel

Vervolgens is in reflectiesessies gekeken naar de mate van impact en beïnvloedbaarheid van de thema's en zijn de achterliggende waarden van de cliënt om fysiek actief te zijn en te blijven uit de verhalen gehaald. Tijdens twee focusgroepen in het ziekenhuis en het revalidatiecentrum zijn daarna interventiemogelijkheden ontwikkeld voor in het ziekenhuis, revalidatiecentrum, de eerste lijn en thuis die aansluiten bij de thema's en de waarden.

Dit heeft geleid tot een interventie agenda met 10 nieuwe interventies die middels een vragenlijst getoetst is bij 36 verschillende stakeholders uit de praktijk (revalidatie, ziekenhuis, eerste lijn en sociaal domein). De top 6 van meest uitvoerbaar en impactvolle interventies zijn: eigen plan met participatiedoelen laten maken, persoonlijke waarden integreren in het begeleidingstraject, dagelijkse activiteiten als interventie aanbieden, betrekken van de sociale omgeving, samen gezond spreekuur en beweegcoach inzetten bij wijkverkenning en sociale activiteiten.