De energietransitie in Nederland: Visies vanuit de publieke sector, energiemarkt en burgers

DossierGOCI.KIEM.01.014
StatusAfgerond
Startdatum1 oktober 2021
Einddatum30 september 2022
RegelingKIEM GoCI 2020-2023
Thema's
  • Energietransitie & duurzaamheid
  • Sociale Studies
  • Energietransitie
  • Op weg naar veerkrachtige samenlevingen
  • Creatieve industrie
  • Energietransitie en duurzaamheid

De energietransitie is één van de grootste communicatie-uitdagingen van de komende decennia. Bij de energietransitie zijn verschillende belanghebbenden (stakeholders) met soms tegenstrijdige belangen, zoals overheid, organisaties en burgers. Om de energietransitie goed te laten verlopen, moeten deze stakeholders actief bij het proces betrokken worden. Voordat dergelijke participatie-initiatieven succesvol kunnen zijn, is het allereerst belangrijk om de visies van deze verschillende stakeholdergroepen (professionals uit de publieke sector, professionals uit de energiesector, burgers) op de energietransitie in kaart te brengen.
Desalniettemin is er nog weinig onderzoek naar communicatie over de energietransitie binnen de Nederlandse communicatiepraktijk. Het netwerk dat wordt opgezet met deze aanvraag biedt de mogelijkheid om verschillende praktijkperspectieven hierover te koppelen aan wetenschappelijk onderzoek. Specifiek brengen we kennis uit communicatieadviesbureaus, energiesector en beroepsvereniging bij elkaar.
Een eerste stap naar een gedeelde kennisbank is een survey-onderzoek naar visies op de energietransitie binnen drie stakeholdergroepen: overheid, organisaties en burgers. De resultaten van deze studie zullen laten zien welke aspecten van de energietransitie door welke stakeholders saillant gemaakt worden, en welke aspecten onderbelicht blijven. Deze resultaten bieden vervolgens een aanzet tot optimalisering van communicatie over de energietransitie binnen deze groepen.
Met behulp van de netwerkpartners zullen de resultaten vertaald worden in een tool voor communicatieprofessionals. De resultaten en tool zullen breed gedeeld worden onder Nederlandse communicatieprofessionals en bieden daarnaast een mogelijke opstap naar verdieping van samenwerking binnen het netwerk in vervolgprojecten.

Eindrapportage

In dit project hebben we in kaart gebracht wat de visie van Nederlandse burgers is over de komende energietransitie. Om deze vraag te beantwoorden, hebben we een vragenlijst uitgezet onder 2.237 Nederlandse burgers. Uit onze analyses blijkt dat er vijf verschillende Nederlandse publiekssegmenten zijn met verschillende visies op de energietransitie. Onze analyses laten zien dat deze segmenten gebruikt kunnen worden om kennis, houding en gedrag over de energietransitie te verklaren. Hierbij geven de segmenten aanvullende inzichten bovenop demografische kenmerken zoals leeftijd, geslacht, opleidingsniveau en politieke voorkeur.
De vijf segmenten zijn onder te verdelen op basis van de mate van bezorgdheid over het klimaat en de energietransitie, en de mate van optimisme/pessimisme dat de energietransitie een succes wordt. De groep van gealarmeerde optimisten maakt zich grote zorgen over het klimaat, maar is tegelijkertijd optimistisch over het slagen van de energietransitie. De groep gealarmeerde pessimisten maakt zich ook grote zorgen over klimaatverandering, maar is hierbij pessimistisch dat de doelen van de energietransitie daadwerkelijk worden gehaald binnen de huidige kaders. De bezorgde optimisten en bezorgde pessimisten zijn ook bezorgd om het klimaat, maar in de mindere mate dan de gealarmeerde groepen. De bezorgde optimisten denken wel dat de energietransitie een succes wordt, en de bezorgde pessimisten hebben daar twijfels bij. De onverschillige pessimisten maken zich weinig zorgen over klimaatverandering, en staan over het algemeen negatief tegenover maatregelen van de energietransitie.
Ons project laat dus zien perspectieven over de energietransitie rondom twee verschillende dimensies clusteren: (a) bezorgdheid over klimaatverandering en (b) optimisme/pessimisme over het slagen van de energietransitie. Deze inzichten geven communicatieprofessionals die zich bezighouden met de energietransitie belangrijke aanknopingspunten om hun communicatiestrategieën te optimaliseren.