De invloed van primaire bronteksten op de persoonsvorming en het professionele handelen van de leraar (in opleiding)

In de huidige onderwijsdiscussie staat persoonsvorming prominent op de agenda. Ten aanzien van beroepsopleidingen voor het leraarschap is er een toenemende en brede erkenning voor het belang van de persoonsvorming van de leraar (in opleiding), de professionele identiteit van de leraar en de bronnen (primaire bronteksten) die bij dat vormingsproces van belang zijn. De relatie tussen de gebruikte bronnen, de persoonsvorming/professionele vorming en de professionele praktijk is complex en daarover is nog veel onduidelijk. Echter, die relatie is cruciaal vanuit het standpunt dat een beroepsopleiding een positieve en waarneembare invloed beoogt uit te oefenen op de aanstaande beroepsbeoefenaren en daarmee op de professionele praktijk in de school.
Als onderdeel van het curriculum van een christelijke lerarenopleiding voor het basisonderwijs worden primaire (levensbeschouwelijke en pedagogische) bronteksten ingezet bij het proces van persoonsvorming en vorming van de professionele identiteit. Het onderzoeksproject De invloed van primaire bronteksten op de persoonsvorming en het professionele handelen van de leraar (in opleiding) beoogt aan het licht te brengen welke invloed primaire bronteksten hebben op de persoonsvorming van studenten/aankomende leraren en op beroepsuitoefening in de lespraktijk in het basisonderwijs tijdens hun LIO-stage.
Hoe primaire bronteksten functioneren in de praktijk van het onderwijscurriculum op de pabo-opleiding, hoe deze teksten doorwerken bij de persoonsvorming van studenten, welke invloed deze teksten hebben op de vorming van de professionele identiteit van aankomende leraren basisonderwijs en hoe dat hun handelen als beroepsbeoefenaar beïnvloedt, is tot op heden niet onderzocht. Dit empirische onderzoek wil in deze leemte voorzien.

Eindrapportage

Het postdoc project “De invloed van primaire teksten op
de persoons- en beroepsvorming van Pabostudenten”
beoogt te verhelderen wat de waarde is van teksten uit de
levensbeschouwelijke en pedagogische traditie op het
vormingsproces van studenten. Uit het onderzoek bleek
het volgende.
Uit de vormingsidealen van docenten blijkt dat de primaire
teksten worden ingezet om bij te dragen aan de
persoonsvorming en, zij het in mindere mate, aan de
vorming van de professionele identiteit van studenten.
Teksten zijn voor studenten slechts een klein onderdeel
van hun leefwereld. Het ontbreken van een leescultuur
wordt voor hen gecompenseerd door andere dingen: het
gebruik van (sociale) media, de invloed van de peergroep,
gesprekken met docenten en stagebegeleiders en hun
levenservaringen zijn minstens zo belangrijk voor het
vormingsproces van studenten.
Teksten in het vormingscurriculum zijn voor studenten van
betekenis als er een verbinding is met de leefwereld, als
ze de tekst in een context kunnen plaatsen en als ze meer
dan een fragment lezen (als het voor hen een soort
reisgenoot wordt).
Door de omgang met een reisgenoot zijn studenten in
staat om de waarde voor de vorming van hun persoon en
van hun professionele identiteit woorden te geven.
Op deze manier bouwen studenten met behulp van hun
reisgenoot een eigen teaching culture.