Fusarium besmetting van de tulp

De besmetting van tulpenbollen door de agressieve schimmel, Fusarium oxysporum f.sp. tulpiae, ook wel zuur genoemd, is een grote zorg in de tulpenindustrie. Dit project, getiteld ?Fusarium besmetting van de tulp? richt zich op het ontwikkelen van producten en praktische richtlijnen voor kwekers, broeiers en exporteurs in de tulpenbranche, welke moeten resulteren in een sterke vermindering van aantasting van de tulp door de schimmel. Het hiervoor benodigde onderzoek staat onder leiding van het lectoraat Innovatieve Moleculaire Diagnostiek en het Centre of Expertise Generade van de Hogeschool Leiden. In het project participeren kennisinstellingen, MKB-bedrijven uit de tulpenbranche en bedrijven met een specifieke expertise op gebied van gewasbescherming en Genomics. Het project bestaat uit vier deelonderzoeken:

1. Een inventarisatie van de risicofactoren op infectie van de tulp dient als basis van het project. Dit levert een goed uitgangspunt voor onderzoek naar de interactie tussen Fusarium als gast, de tulpenbol als gastheer en de bodem als omgevingsfactor. Ten behoeve van de inventarisatie zal een kwantitatieve diagnostische test worden ontwikkeld voor het aantonen van Fusarium in de bodem, in water, in lucht en in de tulpenbol zelf zodat kan worden aangetoond waar in de keten het risico op verspreiding van de schimmel aanwezig is.
2. Het Fusarium onderzoek zal zich richten op genetische factoren die bepalend zijn voor de virulentie ofwel de ziekteverwekkende eigenschappen van de schimmel die specifiek gericht zijn tegen de tulp. Dit zal gebeuren met behulp van Next Generation Sequencing.
3. Daarnaast richt het onderzoek zich op mogelijkheden ter bescherming van de tulpenbol tijdens verschillende handelingen (vooral tijdens en na het rooiproces). Er wordt nagegaan wat het effect is van coating van de tulpenbol met antagonisten die een afweerfunctie tegen Fusarium hebben.
4. Op dit moment wordt veelal gebruik gemaakt van agressieve chemische middelen om de grond te ontsmetten voordat de tulpenbollen worden geplant. Deze behandeling is niet of nauwelijks effectief tegen Fusarium. Een vierde pijler van het onderzoek zal daarom gericht zijn op de verbetering van de bodem. Doormiddel van de analyse van het effect van de aanwezigheid van antagonisten in de bodem wordt nagegaan of dit bescherming kan bieden tegen Fusarium besmetting van de tulp.

Eindrapportage

Het onderzoek “Fusarium bij de tulp” heeft als doel adviezen en oplossingen voor de tulpsector (MKB) aan te dragen om het risico op zuur (schimmelinfectie) in de tulp sterk te reduceren. Het huidige beleid voor de bestrijding van zuur is desinfectie van de tulpenbol. Desinfectie is echter kostbaar en heeft een tijdelijk effect. Hogere dosering van het bestrijdingsmiddel, een combinatie van middelen of een nieuw bestrijdingsmiddel blijken voorwaarden om een zekere garantie te bieden.
Dit onderzoek wijst uit dat:
1. Bij veredeling van een tulpcultivar wordt vaak aandacht besteed aan het verbeteren van vorm, kleur maar ook van ziekte resistentie. Resistentie tegen ziekten is van relatief korte duur. Fusarium oxysporum f.sp. tulipae (FOT), de veroorzaker van zuur, heeft een significant hogere evolutiesnelheid dan de tulp (resp. uren vs jaren) en de schimmel past zich snel aan ziekte resistentie van de tulp. De cultivar wordt binnen enkele jaren zuur-gevoelig.
2. Het erfelijk materiaal (DNA) van alle onderzochte FOT stammen bevat zeer veel resistente eigenschappen tegen een groot aantal antischimmel middelen, diverse desinfectantia en bovendien tegen onkruidbestrijdingsmiddelen, die eveneens een antimicrobiële activiteit hebben.
3. Van de ca. tienduizend onderzochte tulpenbollen, afkomstig van 8 cultivars, is gemiddeld 35% besmet met FOT (zgn. latent zuur). Deze besmetting vindt niet alleen plaats op de buitenzijde van de bol, maar is voornamelijk aan de binnenzijde van de bol aanwezig. De mate van besmetting aan de binnenzijde van de bol is recht evenredig aan de zuurgevoeligheid van de cultivar. In zuurgevoelige cultivars loopt het besmettingspercentage op tot wel 70%. Let op: een besmetting betekent nog geen infectie!