Hernieuwbare grondstoffen uit plantenstengelsap

Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn. Hiervoor zijn meer initiatieven nodig voor het sluiten van kringlopen, het produceren van gerecyclede grondstoffen en het zo hoog mogelijk en meervoudig verwaarden van biomassa. De glastuinbouw sector produceert jaarlijks 300.000 ton aan plantaardige reststromen welke tegen kosten moeten worden afgevoerd. Deze reststroom bevat naast vezels ook veel sap maar naar deze natte reststroom is nog weinig onderzoek gedaan. Een aantal bedrijven vanuit de glastuinbouw sector willen samen met de HAN en Hogeschool Inholland gezamenlijk onderzoek verrichten specifiek naar de verwaarding van deze plantensappen om te komen tot een proof of concept voor het maken van eindproducten in te zetten in eigen teelt (circulaire tuinbouw).
Routes voor verwerking van dit plantenstengelsap waarnaar onderzoek zal worden gedaan zijn fermentatie met micro-organismen voor de productie van biologische reinigingsmiddelen, natuurlijke gewasbeschermingsmiddelen en plant voedingssupplementen. Tomaten en chrysanten zijn daarbij gekozen als model voor sappige stengels. Samen met de betrokken tuinders zal met de resultaten uit het onderzoek naar de toekomst gekeken worden om ze toe te passen in de kas. Dit opent vervolgens nieuwe innovatieve oplossingen voor de tuinders die bijdragen aan de toekomstbestendigheid van de Nederlandse glastuinbouw en tevens tegemoet komt aan de eis om meer biologische gewasbescherming toe te passen in 2030.
Het consortium bestaat uit verschillende partijen in de keten waaronder de leveranciers van planten reststromen en tevens eindgebruikers (tuinders), hogescholen, experts, consultants, bedrijven die eindproducten testen en partijen voor bewerking en analyse. De samenwerking in dit project geeft de mogelijkheid aan de hogescholen om up-to-date te blijven met de nieuwste ontwikkelingen zowel voor het onderzoek alsook het onderwijs. Via het project kunnen studenten praktijkervaring op doen met een multidisciplinaire benadering (microbiologie, biotechnologie, bio-informatica, plantenteelt, organische chemie en bedrijfskunde) in samenwerking met betrokken bedrijven.

Eindrapportage

Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn. Hiervoor zijn meer initiatieven nodig voor het sluiten van kringlopen,
het produceren van gerecyclede grondstoffen en voor het zo hoog mogelijk en meervoudig verwaarden van
biomassa. De glastuinbouwsector produceert jaarlijks 300.000 ton aan plantaardige reststromen welke tegen
kosten moeten worden afgevoerd. Deze reststroom bevat naast vezels ook veel sap maar naar deze natte
reststroom is nog weinig onderzoek gedaan. In dit project hebben een aantal bedrijven vanuit de
glastuinbouwsector samen met de HAN en InHolland gezamenlijk onderzoek verricht specifiek naar de
verwaarding van deze plantensappen om te komen tot een proof of concept voor het maken van eindproducten
in te zetten in eigen teelt (circulaire tuinbouw).
Tomaten en chrysanten zijn gekozen als model voor sappige stengels. Uit dit onderzoek is gebleken dat een
mogelijke route voor verwerking van dit plantenstengelsap is middels fermentatie met micro-organismen voor
de productie van plant voedingssupplementen en/of biostimulanten.
Dit samenwerkingsverband met partijen uit de hele keten heeft een matrix opgeleverd met mogelijke productie,
en een selectie daarvan op basis van technische en financiële haalbaarheid. Hoewel er vrij veel variatie is in
samenstelling tussen batches (vanwege o.a. moment van oogsten, tomatenras, chrysant vs tomaat) lijkt het
erop dat het plantensap direct inzetbaar is als voeding aan planten. (Wilde) fermentatie lijkt geen direct
toegevoegde waarde, maar kan wel de flocculatie en dus de zuivering van het sap bevorderen. Er zijn DNA
testen uitgevoerd om het microbioom in kaart te brengen. Mogelijk is er ook een biostimulante werking, maar
dit moet nog verder worden onderzocht. Daarnaast de kanttekening dat met gebruik van het huidige proces
(plastic touwen in de teelt) er micro-plastics aanwezig zijn in het sap, en er mogelijk virusoverdracht kan
plaatsvinden bij directe toepassing in de kas. Dit zijn aspecten die nog verder moeten worden onderzocht in
een vervolgonderzoek.