Herstelcirkel++ Doorontwikkeling van een sociale innovatie tot een gezondheidscoöperatie voor mensen met diabetes type 2 en (risico op) andere leefstijlaandoeningen

In dit project ontwikkelen we Herstelcirkel ++, een gezondheidscoöperatie voor mensen met (risico op) leefstijlgerelateerde aandoeningen (o.a. diabetes). Coöperatie definiëren wij open als een (maatschappelijke) onderneming of autonome organisatie waarbij de deelnemers zeggenschap hebben over hoe zij voorzien in hun behoeften door het realiseren of beheren van voorzieningen en/of diensten. Deze ontwikkeling beantwoordt de wens van mensen met leefstijlaandoeningen (meer regie over de eigen gezondheid) en de door professionals gevoelde noodzaak om de eerstelijnszorg toegankelijk te houden. Het uitgangspunt is dat zorg en gezondheidsbevordering zoveel mogelijk rond, door en voor mensen met vergelijkbare wensen georganiseerd kan worden, in de eigen omgeving zodat de stap naar formele zorg minder nodig is. Complementair aan formele zorg en duurzaam verankerd in een wijklandschap van gezondheidsbevordering. Ondanks Nederlandse burgerinitiatieven rond zorg en gezondheid ontstaan coöperatieve vormen van zelfhulp niet altijd en overal, vooral niet in stadswijken (met achterstandsproblematiek). Hoe kunnen professionals die in de wijk actief zijn rond zorg, gezondheid en welzijn en MKB-bedrijven die zoeken naar innovatieve dienstverlening m.b.t. voeding, beweging en coaching samen met bewoners meer coöperatieve samenwerking bewerkstelligen ten behoeve van vitaliteit? Centraal in dit project staat de doorontwikkeling van Herstelcirkel in de wijk (HCIW) een sociale innovatie die diabetes-zelfmanagementeducatie en zelfhulp combineert door groepen mensen onder begeleiding van coaching aan leefstijlverandering te laten werken. Ondanks veelbelovende resultaten na het eenjarige traject, blijkt voor het merendeel het effect niet duurzaam.
Uitgangspunten project:
Co-designaanpak die professionals leert kennismaken met ontwerpgerichte methoden om met en voor bewoners passende dienstverlening in de wijk te ontwikkelen die coöperatieve zelfhulp faciliteren.
Versterken van positieve krachten van bewoners en wijken (‘assets’) als elementen van de sociale en fysieke leefomgeving die deelnemers in staat stellen gezondheid te bevorderen.
Ontwikkeling van een coöperatie, inclusief organisatorische aspecten: samenwerking met gezondheids- en welzijnsprofessionals en duurzame verankering in de wijk.

Eindrapportage

In het project 'Herstelcirkel ++' ontwierpen bewoners van Nijmegen Noord, gezondheidsprofessionals die in de wijk werkzaam zijn en onderzoekers van HAN University of Applied Sciences een gezondheidscommunity – Gezond in Noord – voor bewoners in de wijk. Aanvankelijk was de community gericht op mensen met (risico op) leefstijlgerelateerde aandoeningen zoals onder andere diabetes type 2, maar gaandeweg het project richtte de gezondheidscommunity zich op de gezondheidsbevordering van alle bewoners van Nijmegen Noord. Onderzoekers hebben het gehele ontwerpproces ondersteund en tegen het einde van de looptijd van het project, de organisatie Gezond in Noord overgedragen aan een groep bewoners en gezondheidsprofessionals in de wijk.

Concrete resultaten:
• Een overkoepelend organisatiemodel Gezond in Noord (paraplu) met een actieve organisatie bestaande uit 6 bewoners en 4 gezondheidsprofessionals die gezondheidsbevorderende activiteiten aanjaagt, ondersteunt en communiceert
• Een peer support groep diabetes type 2 met 12 deelnemers
• Een in samenwerking met Stichting Koprol ontwikkeld aanbod ‘Bewegen op maat’ (3 beweeggroepen) voor mensen die graag willen bewegen maar gelet op hun beperkingen dat niet altijd kunnen
• Een eerste editie van De Dag van Noord, een gezondheidsmarkt waar bewoners zicht krijgen op het gezonde aanbod in de wijk met 150-200 bezoekers (inmiddels is door Gezond in Noord onlangs een tweede succesvolle editie georganiseerd, buiten de context van het project om)
• Een eerste editie van de Wijksprankeldiabetes met 29 deelnemers (in het najaar van 2024 wordt een tweede editie voorbereid).
• Een ontwerp activiteitenplan Gezond in Noord (‘grondplan’)
• Een ontwerptool om je eigen wijkgezondheidsvoorziening te ontwerpen (‘matrix’) waarvan wordt onderzocht die onder een creative commons licentie beschikbaar te stellen.
• Een website www.gezond-in-nijmegen-noord.nl met bijpassend logo en huisstijl.
• Een afsluitend symposium op vrijdag 29 maart met 117 bezoekers
• Een publicatie ‘Gezond in Noord. Het ontstaan van een gezondheidscommunity in verhalen’ (link: zie hieronder)
• Diverse videoproducten ter promotie van Gezond in Noord, een zakelijke vlog, interviews met betrokkenen, en een video over de tussenevaluatie van Gezond in Noord (links te vinden in de digitale, interactieve publicatie)
• Diverse nieuwe samenwerkingen met Gemeente Nijmegen, 2diabeat, Radboudumc, CWZ Ziekenhuis
• Betrokkenheid bij 2 vervolgprojecten Extramuralisering: LION en MEDIS