Ketenfinanciering voor mkb. Olie in de motor van de Nederlandse economie.

In dit project wordt praktijkgericht onderzoek uitgevoerd naar de wijze waarop Nederlandse mkb-ondernemingen toegang kunnen krijgen tot ketenfinanciering. Ketenfinanciering (ook ?Supply Chain Finance? genoemd) omvat een scala aan financieringsoplossingen, waarmee werkkapitaal gecreëerd wordt. Sinds de financiële crisis is werkkapitaalfinanciering voor veel mkb?ers problematisch geworden. De oorzaak ligt in moeilijke toegang tot bankleningen in combinatie met verlengde betaaltermijnen van afnemers. Ketenfinanciering is een alternatieve financieringsvorm waarin leveranciers in de keten gebruik maken van de kredietwaardigheid van een sterkere afnemer. Het is echter nog vooral een oplossing die afnemers aanbieden aan hun grootste en meest strategische leveranciers. De leveranciers in het mkb worden nog niet bereikt, terwijl verspreiding naar het mkb miljarden euro?s aan liquiditeit kan vrijmaken. De doelstelling is dan ook om de liquiditeitspositie van Nederlands mkb te versterken door met onderzoek bij te dragen aan het vergemakkelijken van toegang tot ketenfinanciering. Het onderzoek voorziet hiermee in een nadrukkelijk aanwezige maatschappelijke behoefte. Daarnaast wordt voorzien in een wetenschappelijke behoefte, omdat ketenfinanciering een relatief nieuw veld is waarin empirische data schaars zijn. De nadruk ligt op wat het mkb zelf kan doen om toegang tot ketenfinanciering te krijgen. Onderzocht wordt welke ketenfinancieringsinstrumenten voor deelnemende mkb?ers het meest geschikt zijn, wat criteria zijn waar mkb?ers aan moeten voldoen, hoe een goed interventieplan er uitziet om aan die criteria te voldoen en hoe uiteindelijk succesvolle implementatie er uitziet.
De belangrijkste resultaten van het onderzoek zijn een set van tools voor en door mkb?ers die concrete handvatten geven voor implementatie van ketenfinanciering en de interventies die hiervoor nodig zijn. Het onderzoek resulteert daarnaast in een trainingsprogramma voor mkb?ers en inzichten die direct in onderwijs kunnen worden toegepast.

Eindrapportage

dit project is praktijkgericht onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van ketenfinanciering (ook wel ‘Supply Chain Finance’ genoemd) voor Nederlandse mkb-ondernemingen. Ketenfinanciering omvat een scala aan financieringsoplossingen, waarmee de liquiditeitspositie verbeterd kan worden. Het project heeft een duidelijke impact op praktijk, onderwijs èn onderzoek gehad door focus op concreet bruikbare tools voor bedrijven, toepassing van resultaten in onderwijsmateriaal, opbouw van duurzame bedrijven-, onderzoekers-, docenten- en studentennetwerken en bruikbare empirische data in een nieuw vakgebied.
Ketenfinancieringsvormen worden steeds vaker ingezet door afnemers richting mkb. De kennis bij deze mkb-leveranciers hierover is beperkt, wat de onderhandelingspositie verzwakt wanneer de afnemer voorstelt om een ketenfinancieringsoplossing te implementeren. Implementatie tegen ongunstige voorwaarden is daarom een gevaar. Met het onderzoek is mkb’ers inzicht gegeven in mogelijkheden en consequenties van ketenfinanciering. De belangrijkste resultaten van het onderzoek zijn een set van tools voor en door mkb’ers die concrete handvatten geven voor implementatie, de gevolgen hiervan en de interventies die hiervoor nodig zijn. Daarnaast hebben we mogelijkheden onderzocht om snellere betaling mogelijk te maken zodat de mkb’er minder financiering nodig heeft. Platform Betaalme.nu, waarin grote bedrijven toezeggen hun kleinste leveranciers sneller te betalen, is op Windesheim gestart en heeft een bereik van 180.000 mkb-leveranciers. Daarnaast heeft het project tools opgeleverd voor optimalisatie van het Order-to-Cash (O2C) proces: het proces van ontvangst order tot betaling van de factuur door afnemer. Er is een start gemaakt met tools voor het Purchase-to-Pay (P2P) proces: het proces van uitsturen van order tot en met betaling van de leverancier.
Aan het project zijn vele (afstudeer)stageprojecten gekoppeld, met studenten van verschillende opleidingen en hogescholen/universiteiten die binnen bedrijven uitvoerig onderzoek hebben gedaan. De onderzoeksresultaten zijn belangrijke input voor het onderwijs. Binnen het project is het vak Supply Chain Finance ontwikkeld, getest en verder door ontwikkeld. Cases uit het project zijn omgebouwd tot materiaal wat in het vak gebruikt wordt. SCF is onderdeel geworden van het curriculum van alle andere deelnemende hogescholen in het project, en van meerdere hogescholen en universiteiten buiten het project.
De wetenschappelijke relevantie ligt enerzijds in het aanleveren van empirisiche data, in een vakgebied dat nieuw is en waarin publicaties vooral conceptueel van aard zijn, en anderzijds in het benaderen van Supply Chain Finance vanuit mkb-leveranciersperspectief. Het meeste SCF-onderzoek neemt het perspectief van grote afnemers. De meeste academische artikelen over SCF-instrumenten gaan ervan uit dat dit soort instrumenten altijd een win-win zijn voor afnemer en leverancier, terwijl ons onderzoek laat zien dat dit niet altijd zo is. Het toont duidelijke voorwaarden voor de mkb’er om van ketenfinanciering een succes te maken. In de vorm van (reken)tools kan worden gezien wat daadwerkelijke voor-en nadelen van SCF voor mkb’ers zijn.