MKB-ADVIES OVER GESTAPELD FINANCIEREN: Hoe de mkb-adviseur de financieringspuzzel maakt

Door de kredietcrisis is de kredietverlening van het mkb een gecompliceerd proces geworden en tast de financieel mkb-adviseur in het duister. Banken wijzen meer financieringsaanvragen af door strengere financieringseisen. Ook zijn alternatieve vormen van financiering ontstaan, zoals crowdfunding, online werkkapitaal, factoring en leasing. Om in de totale kredietbehoefte van ondernemers te voorzien is vaak een combinatie van financieringsvormen nodig. Het combineren van deze verschillende vormen heet ‘gestapeld financieren’. In de praktijk is het lastig om gestapeld financieren te realiseren, omdat het mkb zelf geen ervaring heeft met gestapeld financieren en daarom advies nodig heeft van financieel adviseurs. Deze financieel adviseurs – veelal zelf mkb’ers – kunnen dit advies door een gebrek aan kennis niet geven. Het mkb zoekt een financieel adviseur die overzicht heeft, een adequate financieringsmix kan adviseren èn de aanvraag voor de ondernemer in gang kan zetten. Dit vraagt veel kennis van de financieel adviseur over de financieringsvormen. Er zijn inmiddels meer dan 40 financieringsvormen met elk hun eigen voorwaarden.
De Hogeschool van Amsterdam (HvA) en Hogeschool Utrecht (HU) hebben rondetafelbijeenkomsten georganiseerd met financieel mkb-adviseurs, accountantskantoren, subsidiebureaus en financieel adviseurs verbonden aan financieringspartijen. Hieruit bleek dat er in het proces van gestapeld financieren allerlei vragen rijzen over bijvoorbeeld zorgplicht, onderpand, looptijden en risico’s. Gestapeld financieren is niet alleen het combineren van verschillende financieringsvormen. De complexiteit van een gestapelde financieringsmix is namelijk dat de verschillende financieringen in de mix elkaar beïnvloeden. Hierdoor ontstaan nieuwe problemen op het gebied van looptijden, zekerheden, rentekosten en dergelijke. Wat de financieel mkb-adviseur nodig heeft, is een proces voor gestapeld financieren dat de complexiteit vermindert, tot een kostenefficiënt advies leidt en vraag en aanbod beter bij elkaar brengt. Kennis over hoe financieringsvormen op elkaar inwerken is daarbij van belang. De centrale vraag in dit projectvoorstel luidt dan ook: “Hoe kan de financieel adviseur van het mkb de vele verschillende financieringsvormen – met behulp van een overzichtelijk stappenplan - combineren en tot een optimale passende financieringsaanvraag komen?”
In dit SIA RAAK MKB project wordt kennis verworven over de inrichting van het aanvraag-, acceptatie- en beheerproces. Het hoofddoel van dit project is om een hanteerbaar, geaccepteerd en kennisintensief stappenplan op te leveren, waarmee de financieel adviseur advies kan geven over de juiste combinaties van financiering. Bij de ontwikkeling van kennis in dit project wordt rekening gehouden met de gedragskenmerken van financieel adviseurs die bepalend zijn of deze kennis uiteindelijk wordt toegepast.

Eindrapportage

Gedurende het eerste onderzoeksjaar zijn, met interviews en enquêtes, de kennis, vaardigheden, attitude, processen en systemen van financieel adviseurs en aanbieders van financiering in kaart gebracht. Tijdens bijeenkomsten met de partners in het werkveld zijn voorbeeldcases, werkprocessen en kennis en inzicht besproken.

Analyse en onderlinge vergelijking vond in het tweede jaar plaats zodat er good practices en hiaten konden worden vastgesteld en er verbeteringen konden worden aan aangebracht. Dit heeft geleid tot een stappenplan dat is getest op gemak van invoering, effectiviteit en efficiëntie. Tien onafhankelijke financieel adviseurs hebben hierbij stap voor stap aangegeven hoe hun zij tot hun laatste financieringsvoorstellen zijn gekomen. Er heeft kruisvalidatie plaats gevonden met een set van zeventien andere interviews over de werkwijze van financieel adviseurs. Het testen heeft geleid tot een vier belangrijke aanscherpingen om tot bewustere keuzes te komen bij financieringsaanvragen.

De samenwerking met Rotterdam Business School is in het tweede onderzoeksjaar voortgezet. Minorstudenten hebben daar in de omgeving in het eerste semester van het studiejaar 2018-2019 het stappenplan getest. Dit is ook gebeurd door 39 studenten van de minor Ondernemingsfinanciering bij de HvA.

Het stappenplan mkb-financiering is uiteindelijk zo ontwikkeld dat een adviseur het kan gebruiken bij het ondersteunen van mkb-financieringsaanvragen, ongeacht de financieringsvormen die worden overwogen, en ongeacht of het een gestapelde of een enkelvoudige financieringsaanvraag betreft en is toepasbaar voor verschillende financieringsdoelen: groeifinanciering, herfinanciering en werkkapitaal.

De betrokken onderzoekers hebben bij diverse gelegenheden (workshops, seminars, congressen, branchebijeenkomsten en dergelijke) disseminatie workshops verzorgd waarbij opgedane kennis werd gedeeld.

Het onderzoeksproject is afgesloten met een openbaar eindseminar voor zowel betrokkenen als andere geïnteresseerden waar de opgedane kennis en het ontwikkelde stappenplan is gepresenteerd.

Uit het consortium van dit project is de Stichting MKB-Financiering ontstaan. De stichting is een publiek-private samenwerking tussen het Ministerie van EZK en een aantal alternatieve financiers die samen de mkb-financieringsmarkt willen professionaliseren.