Onbegrepen gedrag van thuiswonende migranten met dementie: onderzoek naar een verpleegkundige aanpak

In dit project werkt het Windesheimlectoraat Innoveren met Ouderen samen met het Inhollandlectoraat Gezondheid en Welzijn van Kwetsbare Ouderen, UNO-UMCG, Alzheimer Nederland-afdeling IJssel-Vecht, V&VN en zorgorganisaties Carintreggeland en Cordaan aan de beantwoording van de onderzoeksvraag:
Op welke wijze kunnen wijkverpleegkundigen en casemanagers hun aanpak van onbegrepen gedrag bij thuiswonende niet-westerse migranten met dementie verbeteren?
Met het project beogen de projectpartners kennis te vergaren waarmee wijkverpleegkundigen en casemanagers hun zorg voor migranten met dementie met onbegrepen gedrag en hun familieleden kunnen verbeteren. Deze verpleegkundigen kunnen deze kennis inzetten in hun werk binnen thuiszorgorganisaties. Via de partners komt de kennis ten goede aan een breder werkveld zoals gezondheidscentra, verpleeghuizen, sociale wijkteams en aan het verpleegkundige en social work-hoger beroepsonderwijs.
Wijkverpleegkundigen en casemanagers zorgen steeds vaker voor niet-westerse migranten met dementie en hun mantelzorgers. Onbegrepen gedrag zoals agressie of apathie komt veel voor bij mensen met dementie. De beroepsgroep weet niet hoe dit onbegrepen gedrag bij niet-westerse migranten met dementie in de thuissituatie goed aan te pakken. Onbegrepen gedrag vermindert de kwaliteit van leven van de oudere migrant en van mantelzorgers en bekort de volhoudtijd van de mantelzorgers. Dit laatste kan leiden tot (versnelde) verpleeghuisopname.
De verpleegkundigen hebben in deze context behoefte aan nieuwe kennis en een ondersteunende methodiek bij de aanpak van onbegrepen gedrag bij thuiswonende migranten met dementie.
De onderzoeksmethode betreft participatief ontwikkel- en evaluatieonderzoek in 3 deelstudies:
(1) 4 Casestudies (regio’s Twente en Amsterdam)
(2) Ontwikkelen van een methodiek
(3) Proefimplementatie (2 regio’s).
Resultaten:
a. Inzichten vervat in 1 wetenschappelijk artikel en 2 vakpublicaties.
b. Methodiek die verpleegkundigen ondersteunt bij de aanpak van onbegrepen gedrag van thuiswonende migranten met dementie: (-) handreiking, (-) blended-learning gericht op formeel en informeel leren, (-) implementatieplannen voor verpleegkundige praktijk- en beroepsonderwijs.
c. Beproefde methodiek, geïmplementeerd in 2 zorgorganisaties (2 regio’s).

Eindrapportage

Dementie kan invloed hebben op iemands gedrag. Iemand met dementie kan bijvoorbeeld boos, achterdochtig of ontremd gedrag laten zien. Dit komt bij bijna alle mensen met dementie voor. Voor families is het vaak moeilijk om met het gedrag van de persoon met dementie om te gaan. Professionals zoals de casemanager dementie, een wijkverpleegkundige of een sociaal werker kunnen hen hierbij helpen. Alleen weten zij niet altijd hoe ze families met een migratieachtergrond goed kunnen helpen. We onderzochten wat professionals nodig hebben om alle families goed te kunnen helpen. We deden dit samen met professionals en families met een migratieachtergrond. We leerden dat vijf punten belangrijk zijn: 1) Rekening houden met iemands culturele achtergrond, 2) Elkaar ontmoeten, 3) Samenwerken met de families, 4) Praten over het gedrag, 4) Omgaan met een crisis situatie. We maakten de OOG-methode waarmee professionals deze vijf punten kunnen leren. De methode is getest bij twee groepen professionals. De professionals die de methode gebruiken voelen zich zekerder in het helpen van families met een migratieachtergrond.