Platform Zelfmanagement

Dossier	PLTFM.01.018
Status	Afgerond
Startdatum	1 september 2017
Einddatum	2 juni 2020
Regeling	Platformregeling
Thema's	Life Sciences & Health Gezondheid en Welzijn

Een op de drie Nederlanders heeft een chronische aandoening en dat aantal neemt sterk toe bij mensen boven de 75 jaar. De meeste mensen zijn niet zorgafhankelijk maar leven met de gevolgen van chronische gezondheidsproblemen. Dit vraagt andere inrichting van de zorg, waarin aandacht moet verschuiven van behandeling van ziekte en geven van zorg naar aandacht voor functioneren en zelfmanagement. Hierbij gaat het niet alleen om het omgaan met de medische consequenties en behandeling, maar ook om sociaal-maatschappelijke participatie en emotionele uitdagingen.
Voor zorgverleners is de opdracht om dit zelfmanagement effectief te ondersteunen lang niet altijd vanzelfsprekend; zij zijn gewend aan de ‘expertrol’ maar worden nu geacht samen met de patiënt / zorgvrager te beslissen en om persoonsgerichte zorg te leveren. Bovendien vraagt het ondersteunen van zelfmanagement en eigen regie bij kwetsbare groepen zoals ouderen met multimorbiditeit, jongeren met chronische aandoeningen, mensen met lage gezondheidsvaardigheden of kwetsbare zwangeren extra aandacht.
Ook voor veel mensen zelf – en vooral bij kwetsbare groepen – zijn zelfmanagement en eigen regie niet vanzelfsprekend. De afgelopen jaren is de nadruk steeds meer komen te liggen op het versterken van eigen kracht van burgers. Zelfmanagement en eigen regie worden steeds belangrijker in het omgaan met gezondheid en welzijnsvraagstukken, ook ten behoeve van participatie.
Een kanteling naar een zorg- en welzijnsmaatschappij waarin zelfmanagement centraal staat, vergt een cultuurverandering in organisaties en attitude- en gedragsveranderingen bij professionals.
Door met lectoren vanuit verschillende hogescholen en domeinen – samen met de praktijk en het onderwijs – aan praktijkgericht onderzoek te werken, wordt optimaal gebruik gemaakt van de expertise en het netwerk van deze lectoren en wordt samenwerking tussen hen bevorderd. De lectoraten zijn naar elkaar aanvullend in expertise waardoor kennis en oplossingen die worden ontwikkeld breed toepasbaar zijn in de praktijk en in de verschillende curricula van de betrokken opleidingen. Tevens worden uniforme definities ontwikkeld en wordt een gemeenschappelijke, (lectoraat)overstijgende benadering ontwikkeld voor het bevorderen van zelfmanagement en eigen regie, ook voor kwetsbare groepen binnen het domein zorg en maatschappelijke participatie. Hierbij kiezen we voor een persoonsgerichte aanpak. Hiermee wordt interprofessioneel samenwerken – zowel in lokale als in landelijke netwerken – gestimuleerd. Dit alles draagt bij aan het beter toerusten van huidige en toekomstige professionals.
De initiërende lectoren willen met gezamenlijk praktijkgericht onderzoek bijdragen aan het versterken van het zelfmanagement en de eigen regie van burgers en vooral kwetsbare groepen en aan het goed toerusten van relevante beroepsgroepen. Ze beogen daarbij een langdurige samenwerking, ondersteund door de platformregeling.

Eindrapportage

Open netwerk:
De samenwerking tussen de lectoren binnen het platform is goed. Het is een enthousiaste en kundige groep collega’s die met veel plezier met elkaar samenwerkt. We hebben in het begin besloten om elkaar en elkaars visie, kennis en expertise eerst te leren kennen. Dat heeft wat tijd gekost, maar dat was ons inziens essentieel onderdeel van de vorming van een dergelijk platform en heeft bijgedragen aan een stevig fundament voor ons platform. De grootste uitdaging blijft – met alle volle agenda’s – om op tijd van iedereen input te krijgen op documenten of waar het gaat om administratie (uren en facturen).
De voorzitters van de drie health platforms (PZM, PH en PIT) stemmen onderling met elkaar af. Deze uitwisseling was in de beginfase van de platforms intensief omdat we elkaar moesten leren kennen. Later werd de uitwisseling minder frequent, maar we hielden elkaar wel op de hoogte van relevante ontwikkelingen en stemden af waar nodig/gewenst.
We zijn nog steeds verrast door het enthousiasme van andere (ook private) partijen wanneer we hen vragen om betrokken te zijn en met ons samen te werken. Naar aanleiding van het eindsymposium heeft bijvoorbeeld een docent/onderzoeker van Saxion Hogeschool gevraagd of zij actief deel mag uitmaken van het platform. Zo breidt het platform gestaag uit.
Het landelijke lectorenplatform zelfmanagement heeft inmiddels een stevige infrastructuur en een krachtig team en heeft daarmee in de afgelopen twee jaar bruikbare en innovatieve producten ontwikkeld, namelijk 1) een kennis- en onderzoeksagenda, 2) filmmateriaal om het begrip zelfmanagement uit te leggen en 3) verschillende onderwijsmaterialen. Deze producten zijn samen met partners en stakeholders ontwikkeld.
Onze volgende stappen zijn gericht op het met ons netwerk en met missiegedreven praktijkgericht onderzoek vanuit de samenleving echt impact te genereren. Met en in de samenleving zelf.
Thematisch programmeren en valideren:
Het lectorenplatform heeft zich de afgelopen periode gericht op het inrichten van een infrastructuur, het opbouwen van een netwerk met elkaar en met partners en het ontwikkelen van producten die bijdragen aan het beter toerusten van burgers, (toekomstige) professionals, onderzoekers, beleidsmakers en docenten. Eén van die producten die is afgeleverd is een kennis- en onderzoeksagenda praktijkgericht onderzoek Zelfmanagement Hogescholen.
Voor de ontwikkeling van deze agenda is door leden van het lectorenplatform aan belangrijke stakeholders gevraagd 1) Wat de kennisvragen/hiaten op het terrein van zelfmanagement in de diverse, gerelateerde sectoren van zorg en welzijn zijn en 2) met welke typen onderzoek c.q. kennisdelingsactiviteiten deze vragen wat hen betreft het beste beantwoord zouden kunnen worden. Hieruit zijn de volgende vier speerpunten gedestilleerd waarin volgens de ondervraagden de komende jaren geïnvesteerd zou moeten worden door Hbo’s:
1. Praktijkgericht onderzoek gericht op maatschappelijke impact dan wel de impact in de zorgpraktijk en op implementatievraagstukken;
2. Waarderend onderzoek met en vanuit het perspectief van cliënten;
3. Theoretische basis voor het doen van onderzoek;
4. Kennisdelen met de zorgpraktijk.
In de komende periode wil het lectorenplatform zelfmanagement verder investeren in de genoemde speerpunten.
Formulier Eindrapportage Platformregeling
Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA Pagina 5 van 6
Organiserend vermogen:
We hebben momenteel een stevige groep met 7 leidende lectoraten (6 hogescholen), actief ondersteund door een coördinator en een secretariaat, die met elkaar in korte tijd een infrastructuur hebben opgebouwd, netwerken en kennis aan elkaar hebben verbonden, (bruikbare, praktijkgerichte) producten hebben ontwikkeld ten behoeve van burgers, onderwijs, beroepsbeoefenaren, publieke – en kennisinstellingen en ook ten behoeve van de profilering van het platform.