Ruimte voor dialoog

Traditioneel focussen veel kunstorganisaties zich op het maken van kunstwerken. De laatste decennia echter zijn zij zich, vanuit een groeiende aandacht voor hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, meer gaan richten op (de communicatie met) publiek. Die communicatie blijkt echter vooral eenrichtingsverkeer. Dat is problematisch omdat juist bezoekers een cruciale schakel vormen in de realisatie van de maatschappelijke functie van kunst. Professionals van zowel marketing- als educatieve afdelingen zoeken daarom naar nieuwe interactieve manieren om relaties met (potentieel) publiek vorm te geven. Met name sociale media kunnen bijdragen aan het tot stand brengen van een actieve dialoog rond kunstactiviteiten. Dit vraagt om een andere houding en een nieuwe manier van denken en werken die de betrokken professionals zich nog niet eigen hebben gemaakt.
De centrale vraag van het onderzoeksproject ?Ruimte voor dialoog? richt zich op het ontwikkelen van effectieve strategieën en werkwijzen waarmee de interactie tussen kunstorganisaties en bezoekers en bezoekers onderling vorm krijgt. Het onderzoek is opgezet als een ontwerponderzoek met verschillende cases, waarin strategieën en werkwijzen in een iteratief proces worden ontworpen en geëvalueerd. Daarbij wordt gebruik gemaakt van onderzoeksmethoden zoals content-analyse, netwerk-analyse, interviews met gebruikers en analyse van de implementatie van de ontwikkelde strategieën op basis waarvan bijstelling plaatsvindt. Het onderzoek levert een set van methoden op die door professionals in de kunsten gebruikt kunnen worden om (artistieke) interactie tot stand te brengen op sociale media.
Het consortium van het onderzoeksproject wordt gevormd door de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL), Stenden University (Media Entertainment Management) en de belangrijkste Friese kunstorganisaties: Tryater, Keunstwurk en het Fries Museum. Verdere projectpartners zijn: Kunstkade, Stadsschouwburg De Harmonie en Lwd2018. Daarnaast zijn betrokken: het Expertisecentrum Arts in Society (RUG) en de onderzoeksgroep Media, Communicatie en Organisatie (UT).
Het project sluit aan bij de doelstellingen van Leeuwarden 2018, dat in het kader van de toewijzing Culturele Hoofdstad van Europa, streeft naar ?iepen mienskippen? (open gemeenschappen), waarin organisaties en individuen in dialoog met elkaar zoeken naar nieuwe benaderingen voor culturele, economische en ecologische uitdagingen.

Eindrapportage

Hoe kun je het gesprek over en rond kunstactiviteiten tot stand brengen en mogelijk verdiepen? Het onderzoeksproject Ruimte voor dialoog onderzocht die vraag door het ontwikkelen van sociale media communicatiestrategieën die de interactie tussen kunstorganisatie en gebruikers en gebruikers onderling te stimuleren. Zo wilden we de dialoog over of rond datgene dat de betrokken kunstenaars en kunstorganisaties aan de orde wilden aan stellen door middel van hun kunstactiviteiten een plek geven in een digitale omgeving. Vijf kunst- en kunsteducatieve organisaties werkten mee door verschillende cases aan te wijzen waarmee we als een leergemeenschap van professionals en onderzoekers aan de slag zijn gegaan. Allereerst zijn sociale media strategieën ontwikkeld voor de voorstelling De wierheid fan Wylgeragea van toneelgezelschap Tryater en – in twee fasen - het talentontwikkelingsproject Fulkaan van expertisecentrum voor kunsteducatie Keunstwurk. Daarop is gewerkt aan strategieën voor een community rond de tentoonstelling Escher op reis van het Fries Museum, de voorstelling Elkenien is in prutser van Tryater en Natuurlijk klassiek van Stadsschouwburg De Harmonie. Fulkaan kreeg nog een vervolg in NEO (Never Ending Orchestra).

Ruimte voor dialoog laat zien dat het het ontwikkelen, uitvoeren en monitoren van interactieve sociale media communicatiestrategieën in de praktijk nog niet altijd vanzelf gaat. In de eerste fase van het project is de aandacht dan ook verschoven naar de organisatorische context waarin communicatiestrategieën tot stand komen. Uit de analyse blijkt dat een projectmatige aanpak waarin leden van het artistieke team samenwerken met educatieve en marketing- of communicatieprofessionals een belangrijke succesfactor. Het onderzoeksproject heeft naast kennis en inzichten die de verschillende casussen bieden ook tools opgeleverd. De netwerkanalyses en visualisaties van de sociale media communicatie die voor elke casus zijn gemaakt bieden inzicht in de manier waarop participanten met elkaar verbonden zijn per platform. Ook deze kunnen het ontwikkelen van sociale media communicatiestrategieën ondersteunen. Zie ruimtevoordialoog.online voor het volledige verslag van de opbrengsten.