SAVE in woord en daad

De rol van professionals in de jeugdbescherming is door de transitie en transformatie van de jeugdzorg sterk in beweging. Sinds 2015 werken zij in Midden-Nederland volgens de uitgangspunten van SAVE: Samenwerken aan Veiligheid. Vijf pijlers staan centraal: veiligheid als primair doel, eigen kracht & regie; één melding volstaat; gebiedsgericht werken; lerende praktijk. Deze pijlers worden door de meeste professionals onderschreven. De eerste ervaringen met SAVE leiden bij hen echter ook tot vragen over de grote diversiteit in de uitvoering en over de afweging tussen ingrijpen vanwege veiligheidsrisico?s en zo veel mogelijk verantwoordelijkheid laten bij de burger. Samenwerking is belangrijk maar blijkt in de praktijk soms lastig door verschillen tussen professionals in opdracht, expertise , opvattingen en ervaringen.
'SAVE in woord en daad? wil bijdragen aan de inbedding en optimale uitvoering van de SAVE werkwijze. Door het versterken van professionals bij het maken van afwegingen rond veiligheid en regie en een betere samenwerking draagt het project bij aan veiligheid in - en eigen kracht van de doelgroep. Medewerkers SAVE uit verschillende organisaties, jeugdigen en gezinnen en lokale partners gaan onderling en met elkaar in gesprek over veiligheid, eigen kracht & zelfregie en samenwerking, over de spanningen daartussen en over wat goed gaat en beter kan. Op grond daarvan wordt een online kennisplatform ontwikkeld.
Het consortium bestaat uit de SAVE-partners (Samen Veilig Midden- Nederland inclusief Veilig Thuis, de William Schrikker Groep, het Leger des Heils Jeugdbescherming en Reclassering, de Stichting Gereformeerde Jeugdbescherming en de Raad voor de Kinderbescherming Midden Nederland) en het Kenniscentrum Sociale Innovatie van Hogeschool Utrecht (lectoraten Werken in Justitieel Kader en Regie van Veiligheid). Overige partners zijn Adviesbureau Van Montfoort (ontwikkelaar werkwijze SAVE) en Hogeschool Windesheim. Gedurende het project worden ook medewerkers uit de lokale teams betrokken die de eerste zorg leveren en zo nodig doorverwijzen naar SAVE.

Eindrapportage

Sinds 2015 werken de (preventieve) jeugdbescherming en de jeugdreclassering in Midden-Nederland met de SAVE-werkwijze. SAVE staat voor SAmenwerken aan VEiligheid. Hoe dat in de praktijk verloopt, welke vragen en knelpunten de professionals tegenkomen, en wat hen kan helpen om de werkwijze nog beter toe te passen stond centraal in het onderzoek ‘SAVE in woord en daad’, dat van 2016 tot 2018 is uitgevoerd.
Op grond van interviews en groepsgesprekken met een groot aantal professionals en enkele cliënten in de jeugdbescherming en van lokale teams zijn knelpunten en mooie praktijken in kaart gebracht. In de afrondende fase van het onderzoek gingen professionals van betrokken organisaties met elkaar in gesprek over enkele belangrijke onderzoeksthema’s: inschatten van veiligheid en versterken van eigen kracht en regie.
Het onderzoek laat zien dat het inschatten van veiligheid van jeugdigen complex is, en gemakkelijk wordt beïnvloed door individuele opvattingen en interpretaties van professionals. Met professionals zijn verschillende aanbevelingen geformuleerd om de eenduidigheid en kwaliteit van oordeelsvorming te versterken.
Tevens laat het onderzoek mooie voorbeelden zien van de wijze waarop het uitgangspunt eigen kracht en regie van gezinnen vorm krijgt in de praktijk van de jeugdbescherming. Tegelijkertijd bleek dit uitgangspunt voor een deel van de professionals lastig: er wordt te weinig helder gemaakt wie regie heeft waarover, en regie van cliënten blijkt voor sommigen niet goed te verbinden aan het gedwongen kader.
Er wordt veelvuldig samengewerkt tussen professionals rond een gezin. Daarbij is nog geen sprake van één gezamenlijk plan, zoals de Jeugdwet voorschrijft. Samenwerking blijkt lastig door verschillen in visie en opdracht tussen lokale teams en jeugdbescherming, en door de grote verschillen in organisatie en werkwijze van lokale teams. Het gesprek blijven voeren over hoe men effectief met elkaar kan werken rond een gezin blijft van belang.
De eindproducten van dit project zijn te vinden op www.saveinwoordendaad.hu.nl.