Signaleren en melden van ouderenmishandeling in de acute zorgketen

Samenvatting RAAK project:
Door verbetering van de kwaliteit van zorg leven mensen langer en wordt de populatie ouderen groter. Naar schatting krijgt 1 op de 20 ouderen te maken met mishandeling. Het is een maatschappelijk probleem waar nog altijd een groot taboe op rust. In de ambulancezorg en op de spoedeisende hulp (SEH) meldt zich een groot aantal ouderen. Dit maakt verpleegkundigen in de acute zorg tot poortwachters wat betreft het signaleren van ouderenmishandeling. Verpleegkundigen gaven echter aan niet te weten hoe ze ouderenmishandeling kunnen herkennen. Dit terwijl een melding en adequate opvolging daarvan kan voorkomen dat kwetsbare ouderen thuis of in een instelling onnodig (lang) lijden of gezondheidsschade oplopen.
Het RAAK-project stelde zich tot doel ambulance- en SEH-verpleegkundigen te ondersteunen bij hun handelingsverlegenheid in het herkennen en melden van ouderenmishandeling met een drietal producten: signaleringsinstrument, protocol en e-learning.
Door middel van literatuurstudie en veldraadpleging inventariseerden we beschikbare signaleringsinstrumenten en protocollen. Experts uit het werkveld waren intensief betrokken. De expertgroep had een multidisciplinaire samenstelling, waaronder: gespecialiseerde verpleegkundigen (ambulance, SEH en geriatrie), sociaal werkers, forensisch experts, ambulance- en SEH-artsen en medewerkers Veilig Thuis. Gezamenlijk ontwikkelden we een signaleringsinstrument, protocol en e-learning toegesneden op het herkennen van ouderenmishandeling in de specifieke context van de acute zorgketen. In een pilot in de ambulancezorg en op de SEH-afdeling testten we het screeningsinstrument, protocol en de e-learning op bruikbaarheid.
Het project resulteerde in de beoogde drie producten, waarmee verpleegkundigen in de acute zorg hun handelingsbekwaamheid en bewustwording over ouderenmishandeling vergrootten en leerden signaleren en melden. Op basis van de evaluaties verrichtten we enkele aanpassingen aan de producten. Daarnaast schreven we een implementatieplan, eveneens gebaseerd op ervaringen in de pilot. De verspreiding, invoering en toepassing van de opbrengsten uit het project vindt plaats via de consortiumpartners, beroepsverenigingen en de Hbo-opleidingen verpleegkunde (HBOV), sociaal werk (HBOSW) en medisch hulpverlener (BMH).
Doel Top-up aanvraag:
Het doel van het Top-up project is om voor 1 maart 2019 een kort onderwijsprogramma te ontwikkelen conform de visie van flipped classroom met drie didactische werkvormen inclusief gevarieerde casuïstiek om vroegtijdige signalering van ouderenmishandeling in de acute zorgketen te bevorderen en de eerder ontwikkelde kennis uit het RAAK project op toegankelijke wijze te verspreiden. De oefensituaties voor het onderwijs en professionals uit de praktijk worden ontwikkeld in nauwe samenwerking met studenten, docenten, onderzoekers en professionals, zodat het onderwijsprogramma nauw aansluit bij hun behoeften. Daarnaast beogen we met de gekozen didactische werkvormen in het onderwijsprogramma de student en professional te prikkelen om de kennis uit het RAAK project op uitdagende en praktische wijze tot zich te nemen. Door laagdrempelige, op de praktijk toegesneden producten te maken gebaseerd op kennis uit het praktijkgericht onderzoek verwachten we deze nieuwe kennis beter te verspreiden en te borgen in het onderwijs en praktijk.
Daarmee zullen verpleegkundigen en sociaal werkers hoog risico situaties en vermoedens van ouderenmishandeling eerder herkennen en melden, zodat beter passende hulp voor de oudere en naaste gezocht kan worden.