Van buitensluiten naar centraal stellen

In dit project is onderzocht hoe hartrevalidatie het best kan worden ingericht bij oudere hartpatiënten en bij patiënten met een extreme vorm van bewegingsangst. Het doel van het project was om hulpverleners handvatten te bieden bij de behandeling van deze vaak van hartrevalidatie buitengesloten patiënten. Zo hebben we in aanvulling op bestaande hartrevalidatierichtlijnen extra handelingen beschreven die fysiotherapeuten moeten uitvoeren bij ouderen met nevenaandoeningen. Ook hebben we in kaart gebracht wat de belangrijkste risico’s zijn voor een heropname of overlijden, waardoor hulpverleners actief patiënten kunnen screenen op deze risico’s en ouderen gericht kunnen helpen met de revalidatie. We hebben aangetoond dat deze multidisciplinaire revalidatie in de thuissituatie na een ziekenhuisopname voor een hartprobleem het fysiek functioneren verbetert bij een groot gedeelte van de ouderen. Hierbij hebben we gevonden dat het belangrijk is dat kwetsbare ouderen meer dan 1000 stappen of 72 minuten lichte activiteit per dag uitvoeren om een betere kans te hebben op herstel.
Voor fysiotherapeuten is het belangrijk om voor- of achteruitgang van het inspanningsvermogen van ouderen in de thuissituatie te kunnen meten. De twee-minuten step test blijkt hiervoor geschikt te zijn. Ook is het belangrijk om bewegingsangst en verandering hierin te kunnen meten. We hebben gevonden dat de Tampa Schaal voor Kinesiofobie (bewegingsangst) dit betrouwbaar kan doen.
Bewegingsangst bleek veel voor te komen, namelijk bij ruim 40% van de patiënten met een hartziekte. Na 3 maanden was dit nog 20%. Deze patiënten vermeden vaker fysieke activiteiten, hadden vaak een negatieve ziekenhuiservaring en moeite met het interpreteren van hun lichaamssignalen.
Daarnaast ervaarden zij een gat tussen ziekenhuisontslag en de start van de hartrevalidatie. Andere factoren die samenhingen met bewegingsangst waren een lage persoonlijke effectiviteit, opleidingsniveau en sociale complexiteit. Ze doen ook minder vaak mee met hartrevalidatie. Wat opviel is dat er geen duidelijk verband lijkt te zijn tussen bewegingsangst en hoeveel mensen dagelijks bewegen.
Om bewegingsangst te verminderen en deelname aan hartrevalidatie te vergroten hebben we een digitaal coaching programma ontwikkeld voor de fase tussen ontslag uit het ziekenhuis en start van hartrevalidatie. Dit bevat filmpjes over omgaan met angst, lichamelijke beperkingen, klachten en medicijnen en gesprekken met een coach.

Eindrapportage

In dit project is onderzocht hoe hartrevalidatie het best kan
worden ingericht bij oudere hartpatiënten en bij patiënten
met een extreme vorm van bewegingsangst. Het doel van
het project was om hulpverleners handvatten te bieden bij
de behandeling van deze vaak van hartrevalidatie
buitengesloten patiënten. Zo hebben we in aanvulling op
bestaande hartrevalidatierichtlijnen extra handelingen
beschreven die fysiotherapeuten moeten uitvoeren bij
ouderen met nevenaandoeningen. Ook hebben we in kaart
gebracht wat de belangrijkste risico’s zijn voor een
heropname of overlijden, waardoor hulpverleners actief
patiënten kunnen screenen op deze risico’s en ouderen
gericht kunnen helpen met de revalidatie. We hebben
aangetoond dat deze multidisciplinaire revalidatie in de
thuissituatie na een ziekenhuisopname voor een
hartprobleem het fysiek functioneren verbetert bij een groot
gedeelte van de ouderen. Hierbij hebben we gevonden dat
het belangrijk is dat kwetsbare ouderen meer dan 1000
stappen of 72 minuten lichte activiteit per dag uitvoeren om
een betere kans te hebben op herstel.
Voor fysiotherapeuten is het belangrijk om voor- of
achteruitgang van het inspanningsvermogen van ouderen in
de thuissituatie te kunnen meten. De twee-minuten step test
blijkt hiervoor geschikt te zijn. Ook is het belangrijk om
bewegingsangst en verandering hierin te kunnen meten. We
hebben gevonden dat de Tampa Schaal voor Kinesiofobie
(bewegingsangst) dit betrouwbaar kan doen.
Bewegingsangst bleek veel voor te komen, namelijk bij ruim
40% van de patiënten met een hartziekte. Na 3 maanden
was dit nog 20%. Deze patiënten vermeden vaker fysieke
activiteiten, hadden vaak een negatieve ziekenhuiservaring
en moeite met het interpreteren van hun lichaamssignalen.
Daarnaast ervaarden zij een gat tussen ziekenhuisontslag
en de start van de hartrevalidatie. Andere factoren die
samenhingen met bewegingsangst waren een lage
persoonlijke effectiviteit, opleidingsniveau en sociale
complexiteit. Ze doen ook minder vaak mee met
hartrevalidatie. Wat opviel is dat er geen duidelijk verband
lijkt te zijn tussen bewegingsangst en hoeveel mensen
dagelijks bewegen.
Om bewegingsangst te verminderen en deelname aan
hartrevalidatie te vergroten hebben we een digitaal coaching
programma ontwikkeld voor de fase tussen ontslag uit het
ziekenhuis en start van hartrevalidatie. Dit bevat filmpjes
over omgaan met angst, lichamelijke beperkingen, klachten
en medicijnen en gesprekken met een coach.