Zichtbaar slimmer: datafysicalisatie voor de 21ste eeuw

Kun je data aanraken? Hoe lang moet een trein zijn om een miljoen YouTube abonnees tegelijk te laten reizen? Samen met de basisschoolleerlingen van St. Janschool gaan de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en de Waag Society op zoek naar leuke en interessante data fysicalisaties. Dat zijn tastbare weergaves van big data, die je echt kan bekijken en aanraken in plaats van op een scherm of in een boek.
De huidige maatschappij wordt gekenmerkt door een groeiend aantal technologische mogelijkheden, waarmee data op exponentiele schaal verzameld en gebruikt kunnen worden. Deze groeiende beschikking over ‘big’ data en andere technologische toepassingen leidt niet per se en direct tot meer inzicht en vaardigheden. Datasystemen zijn immers vaak complex en verborgen. Wel bieden nieuwe technologische ontwikkelingen, zoals computergestuurde machines (digitale fabricage) de mogelijkheid om data en digitale objecten zichtbaarder en tastbaarder te maken. Vanuit het onderwijs is de vraag naar handvatten die leerlingen in staat stellen deze ontwikkelingen te omarmen en mede vorm te geven, met name om datageletterdheid en 21st century skills te vergroten.
Het project “Zichtbaar slimmer” heeft als doel om praktijkgericht onderzoek te doen naar de potentie van datafysicalisatie –het tastbaar maken van data– als middel om datageletterdheid en de 21st century skills communiceren, kritisch denken en creativiteit te stimuleren. Datafysicalisatie gaat een stap verder dan datavisualisatie omdat het gaat om het creëren en vormgeven van tastbare representaties van data, zoals numerieke gegevens en het weergeven van potentiële patronen, ten behoeve van nieuw inzicht en kennis. Het doel is de potentiële waarde van datafysicalisatie in het onderwijs te onderzoeken. De betrokkenen van de HvA, St Janschool en Waag Society hebben samen de wens uitgesproken om via een aantal workshops te exploreren op welke manier de creatie van tastbare data fysicalisaties kan bijdragen aan genoemde 21st century skills.